Definicja systemu sztucznej inteligencji
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1689 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia zharmonizowanych przepisów dotyczących sztucznej inteligencji oraz zmiany rozporządzeń (WE) nr 300/2008, (UE) nr 167/2013, (UE) nr 168/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1139 i (UE) 2019/2144 oraz dyrektyw 2014/90/UE, (UE) 2016/797 i (UE) 2020/1828 (akt w sprawie sztucznej inteligencji), zwany skrótowo AI Act to akt prawny, który ustanawia, jak to określa Komisja Europejska pierwsze w historii ramy prawne dotyczące sztucznej inteligencji, które uwzględniają zagrożenia związane ze sztuczną inteligencją i stawiają Europę w roli globalnego lidera.
Systemy AI – definicja
System AI jest definiowany w AI Act (art. 3 pkt 1) jako system maszynowy, który został zaprojektowany do działania z różnym poziomem autonomii po jego wdrożeniu oraz który może wykazywać zdolność adaptacji po jego wdrożeniu, a także który – na potrzeby wyraźnych lub dorozumianych celów – wnioskuje, jak generować na podstawie otrzymanych danych wejściowych wyniki, takie jak predykcje, treści, zalecenia lub decyzje, które mogą wpływać na środowisko fizyczne lub wirtualne.
Wytyczne Komisji dotyczące definicji systemu sztucznej inteligencji
AI Act nałożył w art. 96 ust. 1 lit. f) na Komisję Europejską obowiązek opracowania wytycznych dotyczących praktycznego wdrażania tego rozporządzenia w zakresie stosowania definicji systemu AI określonej w art. 3 pkt 1 AI Act.
Komisja wykonała powyższy obowiązek, a opracowane wytyczne zostały opublikowane 6 lutego 2025 roku.
Brak możliwości przedstawienia wyczerpującego wykazu potencjalnych systemów AI
Komisja w wytycznych wskazuje, że ze względu na dużą różnorodność systemów AI nie jest możliwe przedstawienie w niniejszych wytycznych wyczerpującego wykazu wszystkich potencjalnych systemów AI. Jest to zgodne z motywem 12 aktu w sprawie sztucznej inteligencji, w którym wyjaśniono, że pojęcie „systemu AI” powinno być jasno zdefiniowane przy jednoczesnym „zapewnieniu swobody umożliwiającej dostosowanie się do szybkiego rozwoju technologicznego w tej dziedzinie”. Definicja systemu AI nie powinna być stosowana w sposób mechaniczny; każdy system należy oceniać na podstawie jego szczególnych cech.
Charakter wytycznych
W wytycznych wyjaśniono, że nie mają one charakteru wiążącego, a wszelkiej autorytatywnej wykładni aktu w sprawie sztucznej inteligencji może ostatecznie dokonywać wyłącznie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”)
Definicja systemu sztucznej inteligencji – główne elementy
Wytyczne wyjaśniają, że definicja systemu sztucznej inteligencji zamieszczona w AI Act obejmuje siedem głównych elementów:
1) system maszynowy;
2) który został zaprojektowany do działania z różnym poziomem autonomii;
3) który może wykazywać zdolność adaptacji po jego wdrożeniu;
4) a także który – na potrzeby wyraźnych lub dorozumianych celów;
5) wnioskuje, jak generować na podstawie otrzymanych danych wejściowych wyniki,
6) takie jak predykcje, treści, zalecenia lub decyzje,
7) które mogą wpływać na środowisko fizyczne lub wirtualne.
Perspektywa opartą na cyklu życia
W wytyczny Komisja zauważa, że w definicji systemu AI przyjęto perspektywę opartą na cyklu życia obejmującą dwa główne etapy:
1) etap przed wdrożeniem, czyli etap „tworzenia” systemu, oraz
2) etap po wdrożeniu, czyli etap „wykorzystywania” systemu.
Siedem elementów wymienionych w tej definicji nie musi być stale obecnych na obu etapach tego cyklu życia. Zamiast tego w definicji uznano, że poszczególne elementy mogą pojawiać na jednym etapie, ale mogą nie utrzymywać się na obu. To podejście do zdefiniowania systemu AI jest odzwierciedleniem złożoności i różnorodności systemów AI, co gwarantuje, że definicja odpowiada celom aktu w sprawie sztucznej inteligencji poprzez uwzględnienie szerokiego zakresu systemów AI.
Autor: radca prawny Michał Kowalski
Okręgowa Izba Radców Prawnych w Lublinie Lb-1484
Kontakt